Γιώργου Κατρούγκαλου, Μην πυροβολείτε την μονιμότητα!

Το πολιτικό σύστημα –ακριβέστερα, ο διευρυμένος δικομματισμός- δεν καλύπτει τους δημόσιους υπαλλήλους αλλά τις αμαρτίες του. Τα δύο πρώην μεγάλα κόμματα έχουν την αποκλειστική και απόλυτη ευθύνη για την διαιώνιση των πελατειακών σχέσεων, του ρουσφετιού και της πατρωνείας στο δημόσιο. Είτε ευθέως και απροκάλυπτα, πριν από το ΑΣΕΠ, είτε παρακάμπτοντας τις διαδικασίες του αργότερα, διόριζαν και αγόραζαν ψήφους, εξανδραποδίζοντας συνειδήσεις. Η «προστασία» διαρκεί και μετά την πρόσληψη, με τις καλές μεταθέσεις ή τη θέση στο απυρόβλητο των κοπανατζήδων και των καταχραστών.

Μην πυροβολούμε λοιπόν τη μονιμότητα ή το σύνολο των δημοσίων υπαλλήλων για τις αμαρτίες του παλαιοκομματισμού. Η μονιμότητα δεν είναι «άβατο». Αποτελεί συνταγματικό κανόνα που ισχύει στις περισσότερες δημοκρατικές χώρες, ακριβώς για να αποτελεί φραγμό στις προσπάθειες άλωσης της δημόσιας διοίκησης από τα κόμματα. Δεν συνιστά δικαίωμα του δημοσίου υπαλλήλου, αλλά εγγύηση για την αντικειμενικότητα, την αμεροληψία και την ισονομία της διοικητικής δράσης. Το πόσο χειρότερα θα ήταν τα πράγματα ως προς την κυριαρχία του κομματισμού δείχνει ήδη η κατάσταση στο δημόσιο τομέα, όπου το κύριο ρουσφέτι είναι πλέον η εξασφάλιση της μη ένταξης στην εφεδρεία ή στο επόμενο κύμα απολύσεων.

Η δημόσια θέση δεν υπάρχει για χάρη του δημοσίου υπαλλήλου, αλλά για να εξυπηρετεί κάποιο σκοπό δημοσίου συμφέροντος. Συνεπώς, η προφανής λύση για τον εξορθολογισμό  της διοίκησης είναι να γίνει εξ αρχής καταγραφή των πραγματικών αναγκών της. Στη συνέχεια να αναμορφωθούν οι οργανωτικές δομές, ώστε να υπηρετούν πράγματι τις ανάγκες αυτές και μόνο τότε, αφού προσδιορισθούν ορθολογικά οι αρμοδιότητες,  μετά από αξιολόγηση που θα είναι τίμια και ουσιαστική, να κατανεμηθούν οι υπάλληλοι στις θέσεις στις οποίες θα είναι χρήσιμοι, ανάλογα με τα προσόντα τους. 

Αυτό επιδιώκουν οι μνημονιακές πολιτικές; Ακριβώς τα αντίθετα. Χωρίς καμιά αξιολόγηση, επέβαλαν μέχρι σήμερα αποκλειστικά οριζόντιες περικοπές σε όλες τις υπηρεσίες του δημόσιου τομέα, ανεξαρτήτως εάν αυτές παρουσιάζουν λειτουργικά και οργανικά κενά ή πλεονάζον προσωπικό. Και όμως, το ελληνικό δημόσιο δεν πάσχει από υπερτροφία, εφόσον τόσο από πλευράς υπαλλήλων όσο και από πλευράς μισθολογικής δαπάνης βρίσκεται περίπου στο μέσο όρο της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Αντιθέτως, πάσχει από ανισοκατανομή των ανθρώπινων πόρων, λόγω των συνεχών πελατειακών πρακτικών του παλαιοκομματισμού, δηλαδή από υπερπληθυσμό στις «ευγενείς» θέσεις και υποστελέχωση των κοινωνικών και ελεγκτικών υπηρεσιών.

Ακόμη και τα νέα μέτρα μόνο προσχηματικά διαφοροποιούνται από τα προηγούμενα. Εξαγγέλθηκε μία «αξιολόγηση εξπρές» (σαν καταδίκη από έκτακτο στρατοδικείο) για 50.000 υπαλλήλους των φορέων που θα καταργηθούν, ώστε να βρεθούν οι 15.000 ανθρωποθυσίες που απαιτεί η τρόικα. Δεν υπάρχει καμιά ελπίδα ότι οι φορείς που θα καταργηθούν είναι πράγματι αυτοί που δεν χρειάζεται πια η χώρα. Αυτό δείχνει καθαρά η εμπειρία της προηγούμενης μνημονιακής εκκαθάρισης μέσω κατάργησης ή συγχώνευσης οργανισμών. Τα κύρια θύματα της ήταν το ΙΓΜΕ, το Ινστιτούτο Γεωλογικών και Μεταλλευτικών Ερευνών, απαραίτητος θεσμός για την ανάπτυξη του δευτερογενούς τομέα της χώρας, και οι Οργανισμοί Εργατικής Εστίας και Εργατικής Κατοικίας, με προφανή κοινωνική αποστολή. Αντιθέτως, οργανισμοί-σφραγίδες παραμένουν σε λειτουργία, γιατί αποτελούν δεξαμενές εξυπηρέτησης των πελατειακών σχέσεων του παλαιοκομματισμού.

Το εντυπωσιακό είναι ότι αυτά τα μέτρα συνέχισης της διάλυσης της διοίκησης έρχονται μετά από δηλώσεις του αρμόδιου υπουργού που σωστά περιέγραφαν την ουσία του προβλήματος, ως "δραματική και ανεξέλεγκτη μείωση του αριθμού των δημοσίων υπαλλήλων" (που) «κινδυνεύει σύντομα να γίνει, με τις αθρόες και μαζικές συνταξιοδοτήσεις, ο εφιάλτης της δημόσιας διοίκησης και των ταμείων συνταξιοδότησης". (…)  Μείωση τρομακτική για τις δραματικές ελλείψεις, την παράλυση που μπορεί να προκαλέσει στις δημόσιες υπηρεσίες και στον κρατικό μηχανισμό, κυρίως νοσοκομεία και υπηρεσίες κοινωνικές".

Έτσι είναι: Η συρρίκνωση του κοινωνικού κράτους αποτελεί μια από τις βασικές συνταγές του νεοφιλελευθερισμού και των μνημονίων. Δεν θα είναι όμως κυρίως, οι δημόσιοι υπάλληλοι οι χαμένοι από την εφαρμογή τους, αλλά όλοι εμείς που θα καταλήξουμε να έχουμε ακόμη πιο υποβαθμισμένες υπηρεσίες υγείας, εκπαίδευσης και κοινωνικής φροντίδας.
Δημοσιεύθηκε στο Έθνος, 20/4/2013