Γιώργου Κατρούγκαλου, Ιθαγένεια και Ηγεμονία

Η σπουδή του κόμματος της Νέας Δημοκρατίας να αξιοποιήσει την απόφαση της Ολομέλειας του Συμβουλίου της Επικρατείας για το «νόμο Ραγκούση» αποτελεί το τρίτο βήμα στην προσπάθεια εγκαθίδρυσης καθεστώτος «νόμου και τάξης». Η πρώτη ήταν οι συμβολικές κινήσεις κατά της «ανομίας», με επιχειρήσεις τύπου Βίλα Αμαλία. Η δεύτερη ήταν η επίθεση κατά της κοινωνικής αντίδρασης στα μνημονιακά μέτρα, με την επιστράτευση των απεργών του Μετρό και των ναυτεργατών. Η υπόθεση της ιθαγένειας φαίνεται εκ πρώτης όψεως να είναι κάτι διαφορετικό, εφόσον δεν αφορά τα «δικά μας» δικαιώματα,  αλλά των περιθωριακών της κοινωνίας μας, των ξένων.

Και όμως, δεν είναι έτσι. Μπροστά στα μάτια μας ξετυλίγεται μία συνολική αντεπανάσταση, η οποία αμφισβητεί το σύνολο των αξιών και της θεσμικής προστασίας των ατομικών και κοινωνικών δικαιωμάτων της τελευταίας τριακονταετίας. Επιδιώκει να δημιουργήσει στη θέση τους μια νέα ηγεμονία, βασισμένη στις παραδοσιακές αξίες της συντηρητικής παράταξης, όπως έχουν «εμπλουτιστεί» από την ατζέντα της Χρυσής Αυγής. Στο πλαίσιο αυτό έχει ήδη προαναγγελθεί, με προφανώς σκόπιμη διαρροή στον Τύπο, και το τέταρτο βήμα, που θα είναι η ουσιαστική κατάργηση του δικαιώματος της απεργίας στον δημόσιο τομέα και η επαναφορά του δικαιώματος του λοκ άουτ. (Ένα ενδιάμεσο βήμα, η προώθηση του ελευθεριοκτόνου σχεδίου νόμου για τις διαδηλώσεις, που ετοιμάστηκε από το Δήμο της Αθήνας, δυστυχώς με συνέργεια συναδέλφων συνταγματολόγων, φαίνεται να έχει μείνει μετέωρο λόγω της αντίθεσης του Υπουργού Δικαιοσύνης.)

Η ηγεμονία αυτή δεν έχει κερδηθεί στην κοινωνία. Η κυβέρνηση επιδιώκει να την εκμαιεύσει λάθρα, εκμεταλλευόμενη το συλλογικό μούδιασμα που απορρέει από τα ατομικά αδιέξοδα του καθενός μπροστά στην ανεργία και τα χρέη. Όσο η απόγνωση δεν μεταφράζεται σε συλλογικό αγώνα, τόσο ευκολότερο είναι να στρώσει το χαλί στην αποδοχή της σιδηράς πυγμής που δοκιμάζει η κυβέρνηση. Η ιστορική εμπειρία δείχνει, άλλωστε, ότι η ισοπέδωση των κοινωνικών δικαιωμάτων συνήθως συνοδεύεται από ένταση του αυταρχισμού και την αμφισβήτηση και των ατομικών ελευθεριών.

Ακριβώς όμως επειδή ο τελικός σκοπός είναι η ιδεολογική ηγεμονία, συνοδό όπλο στην αυταρχική βία εισφέρει ο αποπροσανατολισμός που σκηνοθετούν τα χαλκεία της κυβερνητικής προπαγάνδας. Αίφνης, ενόψει της κλιμάκωσης των αγροτικών αγώνων, ανακαλύφθηκαν οι απάτες με το ΦΠΑ μια μικρής μειοψηφίας  αγροτών, προφανώς σε μεγάλο βαθμό πελατών των δύο πάλαι ποτέ κομμάτων του δικομματισμού. (Απάτες τέτοιου είδους απαιτούν «πλάτες» στην κρατική μηχανή.)

Η προώθηση νέου νόμου για την ιθαγένεια αποτελεί προνομιακή κίνηση στη σκακιέρα της ηγεμονίας, λόγω του ειδικού βάρους που έχει η ρητορική περί έθνους στη συντηρητική ιδεολογία. Επιβοηθείται δε τα μάλα από την απαράδεκτη απόφαση του ΣτΕ, που συγχέει δύο εντελώς ανόμοια μεγέθη: την κοινωνικοπολιτική διάσταση του έθνους με το νομικό ζήτημα της χορήγησης της ιθαγένειας. Η ιθαγένεια αποτελεί το νομικό δεσμό με το κράτος και όχι πιστοποιητικό εθνικής συνείδησης. Όσοι ξένοι ποδοσφαιριστές, για παράδειγμα, την αποκτούν, δεν το κάνουν λόγω εθνικής έξαρσης, αλλά για καθαρά πρακτικούς, νομικούς λόγους.

Βεβαίως και ο νόμος Ραγκούση προσπάθησε να λύσει το ζήτημα της ένταξης των μεταναστών εσφαλμένα, μέσω κυρίως της απονομής ιθαγένειας, ενώ το κομβικό ζήτημα είναι η ισότητα δικαιωμάτων. Ο μέσος μετανάστης που δεν μεγάλωσε εδώ δεν θέλει την ιθαγένεια από ξαφνική ανάγκη να γίνει Έλληνας, αλλά για να μπορεί να μένει και να εργάζεται νόμιμα στη χώρα. Εάν είχε εξασφαλιστεί η ισότητα δικαιωμάτων του, με μία διάταξη, π.χ. όπως αυτή του ισπανικού Συντάγματος που αναγνωρίζει ίσα δικαιώματα στους νόμιμα ευρισκόμενους στη χώρα αλλοδαπούς, μόνο όσοι πραγματικά αγαπούν και θέλουν να μείνουν για πάντα εδώ θα υπέβαλαν αίτηση πολιτογράφησης.

Το θέμα είναι εντελώς διαφορετικό για τα παιδιά που δεν ξέρουν άλλη πατρίδα, που γεννήθηκαν και πήγαν εδώ στο σχολείο. Δεν χρειαζόμαστε τον Ισοκράτη για να καταλάβουμε ότι αυτά είναι Ελληνάκια. Εάν δεν δείξουμε την αλληλεγγύη μας τώρα σε αυτά, ότι και να πάθουμε στο μέλλον θα μας αξίζει. Όχι για ηθικούς λόγους. Αλλά γιατί θα έχουμε απαρνηθεί το συνεκτικό ιστό της αλληλεγγύης και των δικαιωμάτων και θα έχουμε παραδώσει μόνοι την ηγεμονία στο Μιχαλολιάκο και τους ζηλωτές του.

Και δεν  υπάρχουν νομικά εμπόδια για να σωθούν τα παιδιά. Το ΣτΕ δεν είναι συνταγματικό δικαστήριο. Είναι εύκολο να εφαρμοστεί η απόφαση του με τρόπο που και το Σύνταγμα να γίνει σεβαστό, αλλά και η προστασία της ανθρώπινής αξίας. Της αξίας την οποία μοιράζονται και οι Έλληνες και οι «άλλοι».

Δημοσιεύθηκε στην Ελευθεροτυπία 12/2/2013