Η απόφαση No. 2009-43-01 της 21ης Δεκεμβρίου 2009 του Συνταγματικού Δικαστήριου της Λετονίας έκρινε τη συνταγματικότητα των μέτρων λιτότητας που επέβαλε η διεθνής συνθήκη μεταξύ του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου και της χώρας. Η σχετική προσφυγή ασκήθηκε από 9.000 συνταξιούχους, οι συντάξεις των οποίων είχαν μειωθεί από 10% μέχρι και 70%.
Το Δικαστήριο έκρινε ότι οι «συμφωνίες που υπογράφονται με τους διεθνείς δανειστές δεν μπορούν να χρησιμεύσουν ως επιχείρημα για τον περιορισμό των θεμελιωδών δικαιωμάτων". Θεώρησε αντισυνταγματικό το σχετικό νόμο, ως αντίθετο με τη δημοκρατική αρχή και την αρχή της λαϊκής κυριαρχίας (άρθρο 1 του λετονικού Συντάγματος), την αρχή της ισότητας (άρθρο 91) και το δικαίωμα στην κοινωνική ασφάλιση (άρθρο 109).
Η απόφαση παρουσιάζεται και από τον Κώστα Γιαννακόπουλο στην Εφημερίδα Διοικητικού Δικαίου 1/2010. Είναι προσβάσιμη στα αγγλικά στο:
http://www.satv.tiesa.gov.lv/upload/judg__2009_43_01.htm
Εγγραφή σε:
Σχόλια ανάρτησης (Atom)
Σε περιόδους κρίσης, η ένταση του δικαστικού ελέγχου τείνει να μειώνεται, ακριβώς διότι, για την αντιμετώπιση των συνθηκών που προκάλεσαν την κρίση, η πολιτική εξουσία χρειάζεται ευρύτερα περιθώρια παρεμβάσεων και, κατά κανόνα, διαθέτει και τη νομιμοποίηση προς τούτο. Με πιο απλά λόγια, σε συνθήκες κρίσης, η πολιτική τείνει να κερδίζει έδαφος από το δίκαιο.
ΑπάντησηΔιαγραφήΑυτό το έχουμε δει και στον τρόπο με τον οποίο τα ελληνικά δικαστήρια αντιμετώπισαν τα κατά καιρούς έκτακτα μέτρα για την έξοδο από οικονομικές κρίσεις (χαρακτηριστικά η απόφαση ΣτΕ (Ολ.) 2289/1987 κ.ά.).
Η απόφαση του Συνταγματικού Δικαστηρίου της Λετονίας είναι σημαντική, πέραν όλων των άλλων, και διότι μας βοηθά να συνειδητοποιήσουμε μιαν ιδιαιτερότητα της τρέχουσας παγκόσμιας οικονομικής κρίσης. Μετά από δύο δεκαετίες ιδεολογικής ηγεμονίας του νεοφιλελευθερισμού, η πολιτική εμφανίζεται να έχει εκχωρήσει στην οικονομία τα εργαλεία για την αντιμετώπιση των οικονομικών κρίσεων. Εξ ου και η, κατ’ ουσίαν, «μικρο-οικονομική» αντίληψη για την τρέχουσα κρίση, ωσάν τα κράτη να ήταν επιχειρήσεις, η οποία παρουσιάζεται ως μονόδρομος.
Όταν όμως η πολιτική εξουσία αποτυγχάνει να αναλάβει την ευθύνη που έχει για την αντιμετώπιση κρίσεων, τότε μοιραία το δίκαιο επανακτά το χώρο που έχει επαφεθεί στην πολιτική. Στην περίπτωση αυτή, ο «ακτιβισμός» των δικαστών δεν είναι παρά η άλλη όψη της ανεπάρκειας της πολιτικής (Αυτό το έχουμε δει, στα καθ’ ημάς, με τον περιβαλλοντικό «ακτιβισμό» του Συμβουλίου της Επικρατείας, ο οποίος υποκαθιστά το κενό που αφήνει η διαχρονική αποτυχία της πολιτικής εξουσίας να προστατεύσει αποτελεσματικά το περιβάλλον).
Δυο πράγματα, νομίζω, μας διδάσκει η απόφαση του ΣΔ της Λετονίας. Πρώτον, η πολιτική εξουσία έχει όχι μόνο την ευθύνη απέναντι στην κρίση, αλλά και ευρύτατα περιθώρια παρέμβασης για την αντιμετώπισή της. Λύσεις, επομένως, υπάρχουν –ή, αν δεν υπάρχουν, μπορούν να εφευρεθούν– και πέραν του «μονόδρομου» της οικονομικής ορθοδοξίας. Δεύτερον, εάν η πολιτική εξουσία δεν θέλει ή δεν μπορεί να αναλάβει τις ευθύνες της για πολιτική αντιμετώπιση της κρίσης, τότε η κοινωνία δικαιούται να το απαιτήσει απ’ αυτήν και, στο πλαίσιο αυτό, το δίκαιο ανακτά τη σημασία του. Τότε δηλαδή νομιμοποιείται και ο εντατικός δικαστικός έλεγχος των επιλογών της πολιτικής εξουσίας για την αντιμετώπιση της κρίσης.
Ακρίτας Καϊδατζής
Συμφωνώ με τον Ακρίτα. Από την άλλη μεριά η απόφαση δείχνει ότι το Σύνταγμα παραμένει φρούριο που προστατεύει τους πολιορκητές του, κατά την δάνεια από το Μαρξ έκφραση του Μάνεση. Αποτελεί δηλαδή το βασικό νομικό εργαλείο αντιμετώπισης της αμφισβήτησης των θεσμικών κατακτήσεων του κοινωνικού κράτους δικαίου.
ΑπάντησηΔιαγραφή