Γιώργου Κατρούγκαλου, Ο σταυρός στις ευρωεκλογές

Αν συζητούσαμε σε κενό χρόνου για το ιδανικό εκλογικό σύστημα για τις Ευρωεκλογές, θα κρίναμε ενδεχομένως διαφορετικά τις πρόσφατες εξαγγελίες για την αλλαγή του.  Το υφιστάμενο έχει ένα σημαντικό προτέρημα: πρόκειται για ένα σύστημα απλής, άδολης και ανόθευτης αναλογικής, σε απόλυτη ευθυγράμμιση με τη συνταγματική απαίτηση για ισότητα ψήφου και όσο το δυνατό πιστότερη καταγραφή της λαϊκής βούλησης. Έχει, όμως, και ένα σημαντικό ελάττωμα, όχι εγγενές, αλλά απόρροια της αντιδημοκρατικής εσωτερικής λειτουργίας των ελληνικών κομμάτων (πλην της Αριστεράς):  οι εκλόγιμοι ουσιαστικά διορίζονταν από τον Αρχηγό, άλλοτε ως τιμητική πολιτική σύνταξη, σπανιότερα ως  περίοδος μαθητείας, συχνότερα απλώς ως ρουσφέτι πολυτελείας.

Ο σταυρός διορθώνει την πρακτική αυτή. Ως ένα μόνο βαθμό, όμως, μπορεί να χαρακτηρισθεί η σταυροδοσία στο σύνολο της Επικράτειας ως άνοιγμα στην κοινωνία, δεδομένου ότι δεν είναι δυνατή η πραγματική επικοινωνία των υποψηφίων με τους εκλογείς παρά μόνο με την διαμεσολάβηση των εθνικών ΜΜΕ. Όσο δεν λειτουργούν κανόνες άμεσης δημοκρατίας, τόσο στα κόμματα, όσο και ευρύτερα στην κοινωνία, τόσο υπάρχει ο κίνδυνος αναπαραγωγής ενός ιδιόμορφου star system- παρωδίας. Σε ό,τι με αφορά, το πρώτο ζητούμενο είναι η εξασφάλιση της εσωκομματικής δημοκρατίας. Τότε το ιδανικό σύστημα θα ήταν αυτό της ημιδεσμευμένης επιλογής, δηλαδή λίστα που θα διαμορφωνόταν κατ’αρχήν από την εσωκομματική δημοκρατική διαδικασία, θα άφηνε όμως και το περιθώριο στον εκλογέα να την τροποποιήσει.

Αυτά όμως θα τα λέγαμε εάν η εξαγγελία της αλλαγής δεν συνιστούσε πολιτικάντικο μικροπολιτικό ελιγμό, με δύο προφανείς στόχους: να ενισχύσει τον Πρόεδρο του ΠΑΣΟΚ στην διαπραγματευτική διελκυστίνδα του με τους «58» και να δυσκολέψει τον εκλογικό προγραμματισμό των κομμάτων της αντιπολίτευσης. Και αυτό, παραβιάζοντας ασύστολα την πρόβλεψη του άρθρου 54 παρ. 1 του Συντάγματος, όπως τέθηκε στην αναθεώρηση του 2001, εναντίον των εκλογικών αιφνιδιασμών. Με πονηριές, όμως, δεν κερδίζονται οι εκλογές…

Δημοσιεύθηκε στην  Ελευθεροτυπία, 16/2/2014